S
SoruCevap
Misafir
Referandum (latince referendum) genelde anayasa değişikliği, yasaların kabulu ve ya cok onemli meselelerde halkın iradesini belirlemek amacıyla yapılan oylamadır Referandumda halkın iradesi idareye doğrudan doğruya yansımakta olup doğrudan demokrasi’nin guzel bir orneğidir
Temsili demokraside ise, halkın sectiği insanlar, halkın iradesini yansıtmaya calışmaktadır Turkiye’de cok az uygulanan referandum, gelişmiş ulkelerde sık sık uygulanır
Eski cağ sitelerinde vatandaşlık hakkına sahip bir kısım halk, gercek bir hukumet ve yasama organı gibi toplanırdı Bugun ise bazı İsvicre kantonlarında ve bir kısım Amerikan kominlerinde, yılda bir defa toplanan halk genel kurulunun gorevi, sadece yoneticileri denetlemek ve tekliflerini bildirmektir Doğrudan demokrasinin fiilen uygulanmasındaki gucluk sebebiyle temsili demokrasi sistemine gidilmiştir Bu sistemin de mahzurlarını gidermek ve doğrudan demokrasi sistemine yaklaşmak icin, yarı doğrudan demokrasi sistemine gidilmiştir Referandum bunlardan birisidir
Yarı doğrudan demokrasi denilen, halkın yonetime katılmasının bu şeklinde ise; secmenlerin gorevi, sadece temsilciler secmek değildir Secmenler, gerek anayasa yapma ve gerekse yasama yetkisine oylarıyla katılırlar Hazırlanmakta olan bir kanunun kabulune veya bir kanun teklifine halkın katılması iki şekilde olur:
* Yetkili makamın bir kanun tasarısı veya teklifinin esaslı kısımları hakkında halk oyuna başvurmak
* Yasama organı (parlamento)nun hazırladığı kanun hakkında halkın reyine muracaat etmek
Meclisin hazırlamış olduğu kanun, yururluğe girmeden once halka sunulur Secmenler, hazırladıkları bir dilekce ile kanunun karşısında yeterli sayıda imza toplayabilirse, kanunun tasdiki veya yururlukten kaldırılması hususunda halkın reyine başvurulur Karşı oylar yetersiz kalırsa kanun, referandumla tasdiklenmiş sayılır Karşı oylar fazla gelirse, kanun yururlukten kalkmış olur 1789 Fransız ihtilali sonucu Fransa’da uygulanan bu sistem, bugun bazı Amerikan eyalet anayasalarında yer alır Buna halkın tasdiki veya halk vetosu denir Bazan da, Alman Weimar Anayasasında olduğu gibi; devlet başkanı dilerse, her hangi bir kanunu tasdik etmeden once, bir defa da halkın oyuna gerek duyabilir Anayasaların, yeni hazırlanmalarından sonra veya onemli değişikliklerde referandumla halkın oyuna başvurulur Turkiye’de, Fransa’da ve İsvicre’de yeni anayasaların kabulu bu şekilde olmuştur Buna Anayasa Referandumu denir Turkiye’de ilk defa referanduma, 1960 Anayasasının kabulu sırasında başvurulmuştur
Temsili demokraside ise, halkın sectiği insanlar, halkın iradesini yansıtmaya calışmaktadır Turkiye’de cok az uygulanan referandum, gelişmiş ulkelerde sık sık uygulanır
Eski cağ sitelerinde vatandaşlık hakkına sahip bir kısım halk, gercek bir hukumet ve yasama organı gibi toplanırdı Bugun ise bazı İsvicre kantonlarında ve bir kısım Amerikan kominlerinde, yılda bir defa toplanan halk genel kurulunun gorevi, sadece yoneticileri denetlemek ve tekliflerini bildirmektir Doğrudan demokrasinin fiilen uygulanmasındaki gucluk sebebiyle temsili demokrasi sistemine gidilmiştir Bu sistemin de mahzurlarını gidermek ve doğrudan demokrasi sistemine yaklaşmak icin, yarı doğrudan demokrasi sistemine gidilmiştir Referandum bunlardan birisidir
Yarı doğrudan demokrasi denilen, halkın yonetime katılmasının bu şeklinde ise; secmenlerin gorevi, sadece temsilciler secmek değildir Secmenler, gerek anayasa yapma ve gerekse yasama yetkisine oylarıyla katılırlar Hazırlanmakta olan bir kanunun kabulune veya bir kanun teklifine halkın katılması iki şekilde olur:
* Yetkili makamın bir kanun tasarısı veya teklifinin esaslı kısımları hakkında halk oyuna başvurmak
* Yasama organı (parlamento)nun hazırladığı kanun hakkında halkın reyine muracaat etmek
Meclisin hazırlamış olduğu kanun, yururluğe girmeden once halka sunulur Secmenler, hazırladıkları bir dilekce ile kanunun karşısında yeterli sayıda imza toplayabilirse, kanunun tasdiki veya yururlukten kaldırılması hususunda halkın reyine başvurulur Karşı oylar yetersiz kalırsa kanun, referandumla tasdiklenmiş sayılır Karşı oylar fazla gelirse, kanun yururlukten kalkmış olur 1789 Fransız ihtilali sonucu Fransa’da uygulanan bu sistem, bugun bazı Amerikan eyalet anayasalarında yer alır Buna halkın tasdiki veya halk vetosu denir Bazan da, Alman Weimar Anayasasında olduğu gibi; devlet başkanı dilerse, her hangi bir kanunu tasdik etmeden once, bir defa da halkın oyuna gerek duyabilir Anayasaların, yeni hazırlanmalarından sonra veya onemli değişikliklerde referandumla halkın oyuna başvurulur Turkiye’de, Fransa’da ve İsvicre’de yeni anayasaların kabulu bu şekilde olmuştur Buna Anayasa Referandumu denir Turkiye’de ilk defa referanduma, 1960 Anayasasının kabulu sırasında başvurulmuştur
