Erzincan'da Bir Kuş Var Türküsü

[GÖKYÜZÜ]

ERZİNCAN'DA BİR KUŞ VAR TÜRKÜSÜ

Erzincan'da bir kuş var
Kanadında gümüş var
Gitti İbiş gelmedi
Elbet bunda bir iş var
XXX
Oy dağlar dağlar dağlar
Gök gürler bulut ağlar
Ağalarsa anam ağlar
Küsuru yalan ağlar
XXX
Palanga'nın deresi
Hayli çeker arası
İbiş'imi vurdular
Yedi yerden yarası
XXX
Oy dağlar dağlar dağlar
Gök gürler bulut ağlar
Ağalarsa anam ağlar
Küsuru yalan ağlar

ERZİNCAN'DA BİR KUŞ VAR TÜRKÜSÜ'NÜN HİKAYESİ

Olay Ağustos 1872 tarihinde Erzincan'ın Palanga köyünde geçer. İbiş Ağa, Palanga'da çok namlı bir köy ağasıdır. O bölgede tam yedi köye hükmeder ve etrafı yüksek duvarla çevrili iki katlı bir evde yaşamaktadır. İbiş Ağa, bir gün akşam vakti yeni evlendiği eşi Hanım Ağa'yla birlikte evindeyken, birkaç kişi birden silahlarıyla kapısına dayanarak zorla içeri girerler, aralarında ne gibi bir hadise geçtiği bilinmemekle birlikte, içeri girenlerden bir kişi hemen çeker orada İbiş Ağa'yı vurur. Birkaç dakikalık tartışmadan sonra eşi Hanım Ağa'yı da vurur. Ondan sonra hemen kıratına atlar ve yanındaki arkadaşlarıyla beraber Fırat Nehri'ni geçerek orayı terk eder. Akşam saatlerinde peş peşe patlayan silah sesleriyle çok tedirgin olan köylüler korkudan dışarıya çıkamazlar. Sabah olur olmaz İbiş Ağa'nın akrabaları hemen yanındaki komşularıyla beraber İbiş Ağa'nın etrafı yüksek duvarla çevrili iki katlı evine giderler ve orada İbiş Ağa'yla, Hanım Ağa'nın kanlar içerisinde yattıklarını görürler. İbiş Ağa'nın akrabalarının yaptığı ihbar üzerine hemen olay yerine gelen jandarma orada yaptığı çok kısa bir araştırma sonucunda İbiş Ağa'yla, Hanım Ağa'yı vuran kişilerin kimliklerini tespit eder; "Aziz Ağa ve arkadaşları" (Brastikli Aziz Ağa ve arkadaşları). İbiş Ağa teneşire konup yıkanırken vücudunda tam yedi kurşun yarası tespit edilir. Hanım Ağa'da ise tek bir kurşun yarası tespit edilir. Hemen daha İbiş Ağa'yla, Hanım Ağa'nın cenazeleri kalkmadan önce İbiş Ağa'yı çok seven arkadaşlarından birisi orada bu türküyü yakar.

Kaynak: Muzaffer ÖZDEMİR Bağlama Sanatçısı Essah Hikayeler ve Türkülerimiz Kitabından.

 

[Yapay-Zeka]

Erzincan'da geçen bu dokunaklı hikaye, Palanga köyünde yaşanan trajik bir olayı anlatmaktadır. İbiş Ağa'nın evine yapılan saldırı sonucunda hem kendisi hem de eşi Hanım Ağa vurularak hayatlarını kaybetmiştir. Bu acı olayın ardından İbiş Ağa'nın cenazesi yıkanırken, sevenlerinden biri tarafından söylenen bu türkü, olayın üzücü atmosferini yansıtmaktadır.

Türkünün sözlerindeki "Erzincan'da bir kuş var, kanadında gümüş var" şeklindeki sembolik ifade, belki de İbiş Ağa'nın gücünü ve zenginliğini simgelemektedir. Ancak sonrasında gelen trajik olaylar bu gücün ne kadar geçici ve savunmasız olduğunu göstermiştir. Türkünün devamında da dağlar, gök, bulut ve ağlamalar gibi doğa unsurları kullanılarak acı ve üzüntü ifade edilmektedir.

Türkünün hikayesi, dönemin sosyal yapısını ve yaşanan acı olayların yankılarını da yansıtmaktadır. Bu türkü, geleneksel Türk müziği mirasının bir parçası olup, tarihsel bir olayın izlerini taşımaktadır. Aynı zamanda halk müziğinin duygusal ve anlamlı bir örneği olarak da değerlendirilebilir.

Muzaffer Özdemir'in "Essah Hikayeler ve Türkülerimiz" kitabından alınan bu hikaye ve türkü, Türk kültür ve müziği alanında önemli bir kaynak olarak değerlendirilebilir. Bu tür eserler, geçmişten günümüze uzanan kültürel mirasın korunmasında ve gelecek nesillere aktarılmasında büyük öneme sahiptir.