Türemiş Fiil Nedir

[theking]

Türemiş Fiil Nedir
Ad ya da eylem tabanlarına yapım eki getirilerek oluşturulan eylemlerdir.
* Gösteri saat 20.00'de başlıyormuş, biraz hızlanalım.
* Bu sıcakta hepimiz susamıştık.
* Çayımızı demlediler.
* Bir kedi miyavlıyordu uzaklarda.

Not: Bir eylemi yapı bakımından incelerken her şeyden önce söz konusu eylemi buluyoruz. Mastarlı biçiminde söylüyoruz ve söylediğimiz kısmı inceliyoruz.

Not: Yansımalar da diğer sözcükler gibi mecaz anlam kazanabilir. Hırsından çatlıyordu: çat-la-mak yansımadan türemiş eylemdir ve mecaz anlam kazanmıştır.

* Çukurova'da toprağı biraz eşelesen...
* Ona çok kırılmıştım.
* Evlerini yeni boyatmışlar.

Not: Çatı eklerinin tamamı eylemden eylem türeten eklerdir:
-r, -t, -tir, -l, -ş, -n
çık-ar-mak, dinle-t-mek, dik-tir-mek, gör-üş-mek, yıka-n-mak
"tır" eki ek eylemin geniş zaman şekli olabilir.
çalışmıştır: "çalış-mak"tan söz ediliyor, -tır eki ekeylemdir.
baktırmıştır: "bak-tır-mak"tan söz ediliyor.

bak: eylem kökü
-tır: çatı eki (yapım eki)
-mış: kip eki (çekim eki)
-tır: ek eylem (çekim eki)