Şah Ne Demek - Şah Nedir - Şah'ın Anlamı

[SoruCevap]

Şah Ne Demek - Şah Nedir - Şah'ın Anlamı -Şahın Tanımı

Şah, Eski Farsça Hşayathiya, İran ya da Pers hükümdarlarının unvanı. Zamanla İslam aleminde hükümdar anlamında yaygın olarak kullanılagelmiştir.


Hükümdarlar hükümdarı anlamına gelen şehinşah unvanı, Perslerin krallar kralı saydığı II. Kyros'un (Büyük) anısına 20. yüzyılda Pehlevi hanedanı tarafından kullanılmıştır. Gene Şahtan türetilen Farsça padişah unvanı da koruyucu, ulu hükümdar anlamını taşır. Şah unvanı, 1973'te monarşinin yıkılmasına değin Afganistan'da, ayrıca Orta ve Güney Asya'daki başka ülkelerde birçok hükümdar ya da prens tarafından kullanılmıştır. Soyla gelen valiler de bazen kendi adlarına şah sıfatını eklemişlerdir.


İslam'da şah kavramı

Öte yandan bazı İslam tarikatları Ali'yi şah sanıyla anarlar. Ali'nin mezarı Necef'te olduğu için Necef sultanı anlamında Şah-ı Necef, yiğitler sultanı anlamında Şah-ı Merdan ve daha yaygın olarak da velilik sultanı anlamında Şah-ı Velayet sanları kullanılır.


Alevilik ve Bektaşilikte Ali, Muhammed ile birlikte Allah nurunun tecellisi sayıldığı için, çoğu Alevi-Bektaşi gülbanki Bismillah yerine, Ali'nin adıyla anlamında Bismişah ile başlar.


Şah kelimesi yunus emre nin demelerinde de vardır. iran şahıyla bağdaştırmak yanlış bir düşüncedir. şah kelimesi yaradan manasında kullanılmaktadır. gerçek anlamı budur. sünni islam düşüncesinde iranla bağdaştırmak için kullanılmıştır.


Alevi-Bektaşi edebiyatında şah sözcüğü zaman zaman hem Ali'yi, hem de İran şahını çağrıştıracak biçimde kullanılmıştır.

 

[Editör]

Şah kelimesi tarihsel olarak çeşitli önemli anlamlara sahip olan bir terimdir. Eski Farsça kökenli olan bu kelime, İran ya da Pers hükümdarlarının unvanı olarak bilinmektedir. Zamanla İslam dünyasında geniş bir şekilde hükümdar anlamında kullanılmıştır.

Perslerin krallar kralı saydığı II. Kyros'un anısına 20. yüzyılda Pehlevi hanedanı tarafından kullanılan "şehinşah" unvanı da Şah kelimesinden türetilmiştir. Farsça'da "padişah" unvanı da benzer şekilde koruyucu ve ulu hükümdar anlamını taşır. Afganistan ve Orta-Güney Asya'daki pek çok ülkede, monarşinin yıkılmasına kadar birçok hükümdar veya prens, Şah unvanını kullanmıştır. Ayrıca, soyla gelen valiler de kendi adlarına şah sıfatını ekleyebilmişlerdir.

İslam dünyasında ise bazı tarikatlar, Ali'yi farklı şekillerde şah anarlar. Örneğin, Ali'nin Necef'te bulunan mezarı dolayısıyla Necef Sultanı anlamında "Şah-ı Necef" veya yiğitler sultanı anlamında "Şah-ı Merdan" gibi sıfatlar kullanılır. Alevilik ve Bektaşilikte ise Ali, Allah nurunun tecellisi olarak kabul edildiğinden, çoğu Alevi-Bektaşi gülbanki Bismillah yerine Ali'nin adıyla başlayan Bismişah ifadesini kullanır.

Yunus Emre gibi Türk edebiyatında da şah kelimesi sıklıkla karşımıza çıkar. İran şahıyla ilişkilendirmek yerine yaradan anlamına gelen bir kavram olarak kullanıldığı belirtilmektedir. Ayrıca Alevi-Bektaşi edebiyatında, şah kelimesi zaman zaman hem Ali'yi hem de İran şahını çağrıştıracak şekilde kullanılmıştır. Şah kelimesi böylece farklı kültürel ve dini bağlamlarda zengin ve derin anlamlarla öne çıkmaktadır.