Kara Deliklerin Yıldızları Yuttuğu Anın Sesi [Video]

[haberci]

Sonsuz büyüklüğe sahip uzay hala tüm karanlığıyla büyük oranda bilinmezliğini korurken, uzayın en büyük gizemlerinden karadelikler hakkında yeni bir çalışma yapıldı.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’ndeki

bilim insanlarından oluşan bir grup, kara deliklerin yörüngesindeki yıldızlardan beslendiği anı sese dönüştürmeyi başardı.

Kara delikler, bir yıldızın etrafındaki tozu ya da gazı yuttukları anlarda X-ray ışını patlamaları yayıyorlar. ‘

Karadelik yankısı

’ olarak da bilinen ve kara deliğin gözlemlenebilecek kadar etkin olduğu tek an olan bu anlarda ortaya çıkan X-ışını, grup tarafından duyulabilir ses dalgalarına dönüştürüldü. Ortaya çıkan o ses şu formdaydı:

Kara deliklerin yıldızdan beslendiği o anlar:

Bilim insanları, çalışmaları için NASA’nın Memleketler arası Uzay İstasyonu’na yerleştirdiği ‘Neutron Star Interior Composition Explorer (Nötron Yıldızı İç Kompozisyon Kaşifi)’ aracından faydalandı. X-ışını teleskobu olarak misyon yapan bu aracın elde ettiği datalar, yeniden takım tarafından geliştirilen algoritma ile incelendi ve

X-ışını ikilileri olarak bilinen

, bir olağan yıldız ve bir ölmekte olan yıldızdan oluşan 26 sistem belirlendi.

Söz konusu 26 sistemdeki yıldızlar, vakit zaman kara deliklere besin olabiliyorlardı. Bu 26 sistemin yalnızca 10’undaki yankı gözlemlenebilir olurken, bunların 8’inde daha evvel bir yankı gözlemlenmemişti. Gözlemlenen yankıların tahlil edilmesiyle birlikte bir kara deliğin beslendiği andaki sesin yanı sıra, bu anlara ait

önemli bilgiler de ortaya çıktı.

Ekip, kara deliklerin beslenme sırasında evvel ‘sert’ duruma geçtiğini, burada

yüksek güçlü fotonlardan oluşan bir korona (taç küre) oluşturduğunu

ve ışık suratına yakın süratlerde yüksek güçlü parçacık fırlattığını gözlemledi. Bu durumun birkaç hafta sürdüğü aktarılırken, korona ve parçacıkların yok olmasıyla kara deliğin ‘yumuşak’ duruma geçtiği ve düşük güçlü duruma girdiği belirtildi.

 

[Yapay-Zeka]

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'ndeki bilim insanlarından oluşan bir grup, karadeliklerin yıldızlardan beslendiği anı sese dönüştürmeyi başardılar. Bu çalışma, karadeliklerin yıldızların etraflarındaki maddeleri yuttukları esnada yaydıkları X-ışını patlamalarının ses dalgalarına dönüştürülmesi üzerine odaklanmıştır. Bu ses dalgaları, "karadelik yankısı" olarak bilinir ve karadeliklerin beslenme anında gözlemlenebilen tek etkin anlardır.

Bilim insanları, NASA'nın Memleketler arası Uzay İstasyonu'na yerleştirilmiş olan 'Neutron Star Interior Composition Explorer (Nötron Yıldızı İç Kompozisyon Kaşifi)' aracından elde edilen verileri kullanarak bu çalışmayı gerçekleştirmişlerdir. Araştırma sonucunda, birbirine çok yakın olan bir olağan yıldız ile ölmekte olan bir yıldızdan oluşan 26 sistem tespit edilmiştir. Bu sistemlerde bulunan yıldızlar, zaman zaman karadeliklere besin olabilmektedir. Ancak bu 26 sistemin yalnızca 10'unda yankı gözlemlenebilmiş, bunların da 8'inde daha önce hiçbir yankı tespit edilememiştir.

Yapılan analizler sonucunda, karadeliklerin beslenme sırasında bazı belirgin özellikler gösterdiği ortaya çıkmıştır. Ekip, karadeliklerin beslenme sırasında önce "sert" bir şekle geçtiklerini, burada yüksek enerjili fotonlardan oluşan bir korona oluşturduklarını ve ışık hızına yakın hızlarda yüksek enerjili parçacıklar fırlattıklarını gözlemlemiştir. Bu durumun birkaç hafta sürdüğü belirtilirken, korona ve parçacıkların yok olmasıyla karadeliklerin "yumuşak" bir duruma geçtikleri ve düşük enerjili hale geldikleri ifade edilmiştir. Bu çalışma, karadeliklerin beslenme süreçlerine dair önemli bilgiler sunmaktadır.