S
SoruCevap
Cumhuriyet ulusun kendisini yonetmesi anlamına gelir Cumhuriyet rejiminde iki unsur cok onemlidir:
a İdare edilenler
b İdare edenler
Bu iki unsurun sahip olası gereken ozelliklerin başında durustluk gelir Cumhuriyet rejiminde her iki tarafında durust ve namuslu olması gerekir Rejimin demokrasi paltformuna
oturtulması şarttır
Cumhuriyet, ulusun vatan ve hukuka sevgisi ve icten bağlılığı ile yaşatılmalıdır Bu nedenle cumhuriyete hayat veren damarların başında demokrasi gelir Gercek cumhuriyet rejimlerinde sistemin demokrasi ile olan ilişkisi cok onemlidir Cunku ic ve dış tehlikelere karşı cumhuriyet kendisini sert ve katı bir şekilde ama demokrasinin gerekleri icinde koruyacaktır Bunların dışına cıkılmaması gereklidir, aksi taktirde demokrasi ile cumhuriyet arasında kopukluk başlar Bundan da en buyuk zararı cumhuriyet rejimi gorur Onun icin cumhuriyet yoneticileri daima uyanık ve gozleyici durumda olacaklardır
Demokrasiyi benimsemiş siyasi rejimlerdeki cumhuriyetlerde ozgurluklerin kullanılma alanları, demokrasinin kuralları ile sınırlandırılmıştır Demokratik sistem ile idare edilen cumhuriyetlerde hic kimsenin sınırsız hak ve hukuku yoktur Sınırsız hak ve hukukun olduğu rejimlere de demokrasi veya cumhuriyet denemez Cunku demokrasilerde ve demokratik cumhuriyetlerde kişilerin ve dolayısıyla toplumların ozgurlukleri hukuk yolu ile guvence altına alındığı gibi, buların sınırları da adaletin kalemi ile cizilmiştir Bu kısa acıklamadan sonra Ataturk'un cumhuriyet ve devlet anlayışına değinelim
Ataturk, kurmuş olduğu genc Turk Devletinin yapısını 29 Ekim 1923 tarihinde cumhuriyetin temelleri uzerine oturturken, en kısa zaman da bunun gereği olan demokrasiye gecileceğini ongoruyordu O da siyasi alanda demokrasinin cok partili sistemle gercekleşeceğinin bilincindeydi
Ataturk'un zamanımızdan yaklaşık uc ceyrek asır evvel cumhuriyet icin soyledikleri, bugun hala bazı batı ulkelerin elde etmeye calıştıkları duşuncelerdir O soylediklerimi bilimsel bir temel uzerine oturtmamış olsaydı, bu kadar zaman sonra duşunceleri hala guncelliğini koruyabilir miydi? Ataturk sadece bilgili bir asker, uzak goruşlu bir devlet adamı değil aynı zamanda gercek bir duşunurdu Ayrıca sadece duşunce uretmekle kalmamış, bu duşunceleri gercekleştirerek, ucuncu dunya ulkelerine bağımsızlığın ve kurtuluşun yolunu da gostermiştir Bugun bağımsızlık savaşı veren pek cok ulkede Ataturk adı hala bir bayrak gibi dalgalanıyorsa nedenini burada aramak doğru olur
29 Ekim 1923 gunu ilan edilen cumhuriyetin alt yapısını Ataturk aşama aşama nasıl hazırlamıştı ?
Cumhuriyet laik bir sistem uzerine kurulacaktı Yani cumhuriyet idaresinde ne halifeye ne de onun kalıntılarına yer vardı Cumhuriyeti adaletli bir adalet sistemi koruyacaktı Cumhuriyetin genc kuşakları cağ dışı kara kafalılar tarafından değil, aydın bağımsızlık ve hurriyetin değerini bilen aydın kafalı oğretmenler tarafından yetiştirilecektir İmparatorluktan kalan mantık dışı ne varsa hepsi kaldırılacak, cumhuriyetin temelini muspet ilim oluşturacaktır Cumhuriyetin yalnızca kanunlar ile, devlet zoru ile ve yasaklarla korunamayacağının bilincinde olan Ataturk, onun gercek değerini anlayabileceğini soyleyebilmiştir
Gecen zaman icerisindeki olaylar bu ileri goruşlu devlet adamının ve duşunurunun ne denli haklı olduğunu gostermiştir Bilgisiz ve bilincsiz bir halk topluluğunun ulus olma hakkına sahip olamayacağını vurgulayan Ataturk, ulusun bilinclendiği oranda hak ve hukukuna sahip cıkacağını biliyordu Bu nedenle eğitim ve kulture cok onem vermiştir Onun, bir bakıma kulturu, cumhuriyetin temellerinden biri olarak gormesindeki neden budur
Ataturk'e gore sadece cumhuriyete sahip olmak yeterli değildir
Ona layık olmak da gereklidir Bunun icinde gereken yol gene eğitimden geciyordu
Hurriyet ve bağımsızlığın kıymetini, erdemli ve ozverili, cağdaş eğitim almış olan gencler, savaş alanlarında bu uğurda şehit duşen askerlerden cok daha iyi bilebilirlerdi Bağımsızlık; hurriyet, cumhuriyet bundan boyle savaşarak değil, bunları değeri bilinerek korunacaktı Onun icin kılıcla elde edilen zaferler, siyasi, ekonomik, kulturel zaferlerle taclandırılmalıydı
a İdare edilenler
b İdare edenler
Bu iki unsurun sahip olası gereken ozelliklerin başında durustluk gelir Cumhuriyet rejiminde her iki tarafında durust ve namuslu olması gerekir Rejimin demokrasi paltformuna
oturtulması şarttır
Cumhuriyet, ulusun vatan ve hukuka sevgisi ve icten bağlılığı ile yaşatılmalıdır Bu nedenle cumhuriyete hayat veren damarların başında demokrasi gelir Gercek cumhuriyet rejimlerinde sistemin demokrasi ile olan ilişkisi cok onemlidir Cunku ic ve dış tehlikelere karşı cumhuriyet kendisini sert ve katı bir şekilde ama demokrasinin gerekleri icinde koruyacaktır Bunların dışına cıkılmaması gereklidir, aksi taktirde demokrasi ile cumhuriyet arasında kopukluk başlar Bundan da en buyuk zararı cumhuriyet rejimi gorur Onun icin cumhuriyet yoneticileri daima uyanık ve gozleyici durumda olacaklardır
Demokrasiyi benimsemiş siyasi rejimlerdeki cumhuriyetlerde ozgurluklerin kullanılma alanları, demokrasinin kuralları ile sınırlandırılmıştır Demokratik sistem ile idare edilen cumhuriyetlerde hic kimsenin sınırsız hak ve hukuku yoktur Sınırsız hak ve hukukun olduğu rejimlere de demokrasi veya cumhuriyet denemez Cunku demokrasilerde ve demokratik cumhuriyetlerde kişilerin ve dolayısıyla toplumların ozgurlukleri hukuk yolu ile guvence altına alındığı gibi, buların sınırları da adaletin kalemi ile cizilmiştir Bu kısa acıklamadan sonra Ataturk'un cumhuriyet ve devlet anlayışına değinelim
Ataturk, kurmuş olduğu genc Turk Devletinin yapısını 29 Ekim 1923 tarihinde cumhuriyetin temelleri uzerine oturturken, en kısa zaman da bunun gereği olan demokrasiye gecileceğini ongoruyordu O da siyasi alanda demokrasinin cok partili sistemle gercekleşeceğinin bilincindeydi
Ataturk'un zamanımızdan yaklaşık uc ceyrek asır evvel cumhuriyet icin soyledikleri, bugun hala bazı batı ulkelerin elde etmeye calıştıkları duşuncelerdir O soylediklerimi bilimsel bir temel uzerine oturtmamış olsaydı, bu kadar zaman sonra duşunceleri hala guncelliğini koruyabilir miydi? Ataturk sadece bilgili bir asker, uzak goruşlu bir devlet adamı değil aynı zamanda gercek bir duşunurdu Ayrıca sadece duşunce uretmekle kalmamış, bu duşunceleri gercekleştirerek, ucuncu dunya ulkelerine bağımsızlığın ve kurtuluşun yolunu da gostermiştir Bugun bağımsızlık savaşı veren pek cok ulkede Ataturk adı hala bir bayrak gibi dalgalanıyorsa nedenini burada aramak doğru olur
29 Ekim 1923 gunu ilan edilen cumhuriyetin alt yapısını Ataturk aşama aşama nasıl hazırlamıştı ?
Cumhuriyet laik bir sistem uzerine kurulacaktı Yani cumhuriyet idaresinde ne halifeye ne de onun kalıntılarına yer vardı Cumhuriyeti adaletli bir adalet sistemi koruyacaktı Cumhuriyetin genc kuşakları cağ dışı kara kafalılar tarafından değil, aydın bağımsızlık ve hurriyetin değerini bilen aydın kafalı oğretmenler tarafından yetiştirilecektir İmparatorluktan kalan mantık dışı ne varsa hepsi kaldırılacak, cumhuriyetin temelini muspet ilim oluşturacaktır Cumhuriyetin yalnızca kanunlar ile, devlet zoru ile ve yasaklarla korunamayacağının bilincinde olan Ataturk, onun gercek değerini anlayabileceğini soyleyebilmiştir
Gecen zaman icerisindeki olaylar bu ileri goruşlu devlet adamının ve duşunurunun ne denli haklı olduğunu gostermiştir Bilgisiz ve bilincsiz bir halk topluluğunun ulus olma hakkına sahip olamayacağını vurgulayan Ataturk, ulusun bilinclendiği oranda hak ve hukukuna sahip cıkacağını biliyordu Bu nedenle eğitim ve kulture cok onem vermiştir Onun, bir bakıma kulturu, cumhuriyetin temellerinden biri olarak gormesindeki neden budur
Ataturk'e gore sadece cumhuriyete sahip olmak yeterli değildir
Ona layık olmak da gereklidir Bunun icinde gereken yol gene eğitimden geciyordu
Hurriyet ve bağımsızlığın kıymetini, erdemli ve ozverili, cağdaş eğitim almış olan gencler, savaş alanlarında bu uğurda şehit duşen askerlerden cok daha iyi bilebilirlerdi Bağımsızlık; hurriyet, cumhuriyet bundan boyle savaşarak değil, bunları değeri bilinerek korunacaktı Onun icin kılıcla elde edilen zaferler, siyasi, ekonomik, kulturel zaferlerle taclandırılmalıydı