S
SoruCevap
Adakla ilgili şartlar nelerdir?
Yapılan bir adağın gecerli olabilmesi icin hem adakta bulunan kimseyle hem de adağın konusu ile ilgili birtakım şartlar vardır Adağın gecerli olabilmesi icin adakta bulunan kimsenin musluman, akıl sağlığı yerinde ve bulUğa (ergenlik cağına) ermiş bir kimse olması gerekir Cunku adak bir ibadetin yerine getirilmesini gerektirir İbadetin yerine getirilmesi icin de kişinin tam eda ehliyetine sahip olması gerekir (Kasani, Bedai‘, V, 8182) Adağın gecerliliği icin adak konusunda aranan şartlar ise şunlardır: 1 Adanan şeyin cinsinden bir farz veya vacip ibadetin bulunması gerekir Mesela namaz kılmayı, oruc tutmayı, sadaka vermeyi, kurban kesmeyi konu alan adaklar gecerlidir Hasta ziyareti veya mevlid okutma adak konusu olmaz Turbelerde mum yakma, horoz kesme, bez bağlama, şeker ve helva dağıtma gibi halk arasında gorulen adak adetlerinin İslam’da yeri yoktur 2 Adanan şey bizzat hedeflenen (maksut) ibadet cinsinden olmalı, başka bir ibadete vesile olan bir ibadet olmamalıdır Mesela abdest almayı, ezan ve kamet okumayı, mescide girmeyi konu alan adak gecerli olmaz 3 Adanan husus, adayan şahsın o anda veya daha sonra yapması gereken farz veya vacip bir ibadet olmamalıdır Kılmakla mukellef olduğu namaz, tutmakla mukellef olduğu Ramazan orucu adak konusu olmaz 4 Adanan şeyin meydana gelmesi ve yapılması maddeten ve dinen mumkun ve meşru olmalı, adak mal ise adayan şahsın mulkiyetinde bulunmalıdır Bir kimsenin sahip olmadığı muayyen bir malı adaması gecersiz, sahip olduğundan fazlasını adaması halinde ise sadece sahip olduğu kadarı hakkında gecerlidir Ancak bir kimsenin ileride sahip olması kuvvetle muhtemel bir malla ilgili adağı gecerli sayılır Mesela ileride miras yoluyla sahip olacağı malı adanması boyledir Adak, başkasının mulkiyetinde bulunan bir malla ilgili olmamalıdır 5 Adanan fiil Allah’a isyanı, bid’at, gunah ve masiyeti icermemelidir Boyle olması halinde adak gecersiz olur (Kasani, Bedai‘ V, 8292; elFetava’lHindiyye, I, 229) Meydana gelmesi istenmeyen bir şarta bağlı olarak adakta bulunan şahısların, Allah’a verdiği bu sozde durması gerekir Mesela “Bir daha icki icmeyeceğim, icersem bir ay oruc tutayım şeklinde adakta bulunma boyledir Fakat istenmeyen şart gercekleşirse, dilerse adadığı şeyi yerine getirir, dilerse yemin kefareti oder Hanefiler bu durumda yemin kefareti odemenin daha isabetli bir davranış olacağı goruşundedir Cunku bu ahitleşme yemin sayılmaktadır (İbn Abidin, Reddu’lmuhtar, V, 507, 521)
Yapılan bir adağın gecerli olabilmesi icin hem adakta bulunan kimseyle hem de adağın konusu ile ilgili birtakım şartlar vardır Adağın gecerli olabilmesi icin adakta bulunan kimsenin musluman, akıl sağlığı yerinde ve bulUğa (ergenlik cağına) ermiş bir kimse olması gerekir Cunku adak bir ibadetin yerine getirilmesini gerektirir İbadetin yerine getirilmesi icin de kişinin tam eda ehliyetine sahip olması gerekir (Kasani, Bedai‘, V, 8182) Adağın gecerliliği icin adak konusunda aranan şartlar ise şunlardır: 1 Adanan şeyin cinsinden bir farz veya vacip ibadetin bulunması gerekir Mesela namaz kılmayı, oruc tutmayı, sadaka vermeyi, kurban kesmeyi konu alan adaklar gecerlidir Hasta ziyareti veya mevlid okutma adak konusu olmaz Turbelerde mum yakma, horoz kesme, bez bağlama, şeker ve helva dağıtma gibi halk arasında gorulen adak adetlerinin İslam’da yeri yoktur 2 Adanan şey bizzat hedeflenen (maksut) ibadet cinsinden olmalı, başka bir ibadete vesile olan bir ibadet olmamalıdır Mesela abdest almayı, ezan ve kamet okumayı, mescide girmeyi konu alan adak gecerli olmaz 3 Adanan husus, adayan şahsın o anda veya daha sonra yapması gereken farz veya vacip bir ibadet olmamalıdır Kılmakla mukellef olduğu namaz, tutmakla mukellef olduğu Ramazan orucu adak konusu olmaz 4 Adanan şeyin meydana gelmesi ve yapılması maddeten ve dinen mumkun ve meşru olmalı, adak mal ise adayan şahsın mulkiyetinde bulunmalıdır Bir kimsenin sahip olmadığı muayyen bir malı adaması gecersiz, sahip olduğundan fazlasını adaması halinde ise sadece sahip olduğu kadarı hakkında gecerlidir Ancak bir kimsenin ileride sahip olması kuvvetle muhtemel bir malla ilgili adağı gecerli sayılır Mesela ileride miras yoluyla sahip olacağı malı adanması boyledir Adak, başkasının mulkiyetinde bulunan bir malla ilgili olmamalıdır 5 Adanan fiil Allah’a isyanı, bid’at, gunah ve masiyeti icermemelidir Boyle olması halinde adak gecersiz olur (Kasani, Bedai‘ V, 8292; elFetava’lHindiyye, I, 229) Meydana gelmesi istenmeyen bir şarta bağlı olarak adakta bulunan şahısların, Allah’a verdiği bu sozde durması gerekir Mesela “Bir daha icki icmeyeceğim, icersem bir ay oruc tutayım şeklinde adakta bulunma boyledir Fakat istenmeyen şart gercekleşirse, dilerse adadığı şeyi yerine getirir, dilerse yemin kefareti oder Hanefiler bu durumda yemin kefareti odemenin daha isabetli bir davranış olacağı goruşundedir Cunku bu ahitleşme yemin sayılmaktadır (İbn Abidin, Reddu’lmuhtar, V, 507, 521)