
Soyu ve Doğumu:
- 576 veya 579 yılında Mekke'de doğmuştur.
- Soyu, Abdümenaf'ta Hz. Muhammed (s.a.v.)'in nesebiyle birleşir.
- Babası Affan bin Ebi'l-As, Mekke'nin önde gelen tüccarlarındandı.
- Annesi Erva bint Küreyz, Hz. Muhammed (s.a.v.)'in halası Beyza bint Abdülmuttalib'in kızıdır. Bu nedenle Hz. Osman, Peygamber Efendimiz'in hala torunudur.
- Hz. Ebubekir (r.a.)'in davetiyle İslam'a ilk girenlerden biridir. Bu nedenle ilk Müslümanlar arasında sayılır.
- Müslüman olması ailesi tarafından sert tepkiyle karşılanmış, hatta amcası Hakem bin Ebi'l-As tarafından dininden dönmesi için baskı görmüştür. Ancak o, imanında sebat göstermiştir.
- Hz. Muhammed (s.a.v.)'in kızı Hz. Rukiyye (r.a.) ile evlenmiştir. Hz. Rukiyye'nin vefatından sonra Peygamber Efendimiz diğer kızı Hz. Ümmü Gülsüm (r.a.)'ü de onunla evlendirmiştir. Bu nedenle "Zinnureyn" (iki nur sahibi) lakabıyla anılır.
- İslam'ın ilk yıllarında yaşanan baskılar nedeniyle eşiyle birlikte Habeşistan'a hicret etmiştir. Daha sonra Mekke'ye dönmüş ve ardından Medine'ye hicret etmiştir. Bu nedenle "Zatü'l-Hicreteyn" (iki hicret sahibi) olarak da bilinir.
- Medine'de Mescid-i Nebevi'nin inşasında ve diğer hayırlı işlerde aktif rol oynamıştır.
- Zengin bir tüccar olan Hz. Osman, malını İslam ve Müslümanlar için cömertçe harcamıştır. Özellikle Tebük Seferi'nin teçhizatının hazırlanmasında büyük katkıları olmuştur. Rûme Kuyusu'nu satın alarak Müslümanların kullanımına sunması da onun cömertliğinin önemli bir örneğidir.
- Peygamber Efendimiz (s.a.v.)'in birçok gazvesine katılmış ve önemli hizmetlerde bulunmuştur.
- Hz. Ömer (r.a.)'in şehadetinden sonra kurulan şûra tarafından 644 yılında halife seçilmiştir.
- Halifeliği 12 yıl sürmüş olup, Hulefa-i Raşidin'in en uzun süre halifelik yapanıdır.
- Hz. Ömer'in izlediği siyaseti devam ettirmiş, fetihler genişlemiş ve İslam devleti sınırları Kuzey Afrika, Ermenistan ve Kıbrıs'a kadar ulaşmıştır.
- Halifeliği dönemindeki en önemli hizmetlerinden biri, Hz. Ebubekir zamanında toplanan Kur'an-ı Kerim nüshasını çoğaltarak farklı İslam merkezlerine göndermesidir. Bu sayede Kur'an'ın doğru bir şekilde yayılması ve korunması sağlanmıştır. Bu hizmetinden dolayı "Naşir-ül Kur'an" (Kur'an'ı yayan) lakabıyla da anılır.
- Devlet yönetiminde adaletli davranmaya özen göstermiştir.
- Halifeliğinin son yıllarında bazı fitneler ortaya çıkmış ve muhalif gruplar tarafından Medine'deki evi kuşatılmıştır.
- Kendi kanının dökülmesini istemediği için isyancılara karşı koymamış ve Kur'an okurken şehit edilmiştir (656).
- İslam'a ilk girenlerden olması ve bu inancında sebat etmesi.
- Hz. Muhammed (s.a.v.)'in iki kızıyla evlenme şerefine nail olması.
- İslam davası için malını ve canını cömertçe feda etmesi.
- Habeşistan ve Medine'ye hicret etmesi.
- Tebük Seferi'nin teçhizatına büyük katkıda bulunması ve Rûme Kuyusu'nu vakfetmesi gibi sayısız hayır işi yapması.
- Kur'an-ı Kerim'in çoğaltılarak yaygınlaştırılması gibi çok önemli bir hizmeti yerine getirmesi.
- Adaletli bir yönetim sergilemeye çalışması ve fetihlerin genişlemesine öncülük etmesi.