
Soyu ve Doğumu:
- Tam adı Ali bin Ebu Talib bin Abdülmuttalib bin Haşim bin Abdimenaf el-Kureyşi'dir.
- Annesi Fatıma bint Esed'dir.
- Hicretten yaklaşık 23 yıl önce (600 veya 601 yılında) Mekke'de, Kabe'nin içinde doğduğu rivayet edilir. Bu nedenle "Kabe'de doğan tek kişi" olarak da anılır.
- Mekke'de baş gösteren kıtlık nedeniyle Hz. Muhammed (s.a.v.), amcası Ebu Talib'in yükünü hafifletmek amacıyla Hz. Ali'yi kendi himayesine almıştır. Bu nedenle Hz. Ali, Peygamber Efendimiz'in evinde büyümüştür.
- Hz. Muhammed (s.a.v.) peygamberliğini ilan ettiğinde, Hz. Hatice'den sonra İslam'a ilk giren kişi olduğu kabul edilir. O sırada yaklaşık 10 yaşındaydı.
- İslam'ın ilk yıllarında müşriklerin baskılarına karşı Hz. Muhammed (s.a.v.)'in yanında yer almış ve onu korumuştur.
- Hicret gecesi, müşriklerin Hz. Muhammed (s.a.v.)'i öldürme planlarını boşa çıkarmak için onun yatağına yatmıştır. Daha sonra Mekkelilerin Peygamber Efendimiz'e bıraktığı emanetleri sahiplerine teslim ettikten sonra Medine'ye hicret etmiştir.
- Medine'de Hz. Muhammed (s.a.v.), Hz. Ali'yi kızı Fatıma (r.a.) ile evlendirmiştir. Bu evlilikten Hasan, Hüseyin, Zeynep ve Ümmü Gülsüm adlarında çocukları olmuştur.
- Hz. Ali, Bedir, Uhud, Hendek ve Hayber başta olmak üzere neredeyse tüm önemli savaşlara katılmış ve büyük kahramanlıklar göstermiştir. Cesareti nedeniyle "Allah'ın Aslanı" (Esedullah) lakabıyla anılmıştır. Özellikle Hayber Savaşı'nda kalenin kapısını tek başına söküp attığı rivayet edilir.
- Hz. Muhammed (s.a.v.)'in vahiy katibi olarak görev yapmış ve Hudeybiye Antlaşması gibi önemli belgeleri kaleme almıştır.
- İlmiyle de öne çıkan Hz. Ali'ye Peygamber Efendimiz (s.a.v.) tarafından "İlim Şehri'nin Kapısı" denilmiştir. Fıkıh alanında da sahabenin en bilgili kişilerindendi.
- Üçüncü halife Hz. Osman'ın şehit edilmesinin ardından Müslümanlar tarafından halife seçilmiştir.
- Halifeliği dönemi iç karışıklıklar ve fitnelerle geçmiştir. Cemel Vakası ve Sıffin Savaşı gibi önemli olaylar yaşanmıştır.
- Adaletli bir yönetim sergilemeye çalışmış, ancak bazı grupların muhalefetiyle karşılaşmıştır.
- Hz. Ali, 661 yılında (Hicri 40) Kûfe'de sabah namazına giderken Haricilerden Abdurrahman bin Mülcem tarafından zehirli bir hançerle saldırıya uğramış ve şehit edilmiştir. Kabri Irak'ın Necef şehrindedir.
- İlk Müslümanlardan Olması: İslam'a ilk inananlardan olması ve bu inancını hayatı boyunca sadakatle sürdürmesi.
- Hz. Peygamber'e Desteği: Mekke ve Medine dönemlerinde Hz. Muhammed (s.a.v.)'e her türlü desteği vermesi, canını ve malını İslam davası için feda etmesi.
- Savaşlardaki Kahramanlıkları: İslam'ın yayılması ve korunması için yapılan savaşlarda gösterdiği üstün cesaret ve kahramanlıklar.
- İlmi ve Fıkhı: Kur'an ve sünnet konusundaki derin bilgisi, fıkıh alanındaki yetkinliği ve bu alanda fetvalar vermesi.
- Vahiy Katipliği: Kur'an ayetlerini ve devlet işleriyle ilgili önemli yazışmaları kaleme alması.
- Adaletli Yönetimi: Halifeliği döneminde adalet ve eşitlik ilkelerini gözetmeye çalışması.
- Ehlibeyt'in Önemli Bir Üyesi Olması: Hz. Peygamber (s.a.v.)'in Ehlibeyt'inden olması ve bu nedenle Müslümanlar tarafından büyük saygı görmesi.
- Cesur ve Kahraman: Savaş meydanlarındaki cesareti dillere destan olmuştur.
- Adaletli: Hakkaniyet ve adalete büyük önem vermiştir.
- İlim Sahibi: Kur'an, hadis ve fıkıh alanlarında derin bilgiye sahipti.
- Zahid ve Takva Sahibi: Dünyevi zevklere önem vermeyen, Allah'a derin bir bağlılığı olan bir zattı.
- Cömert: İhtiyaç sahiplerine yardım etmeyi severdi.
- Mütevazı: Gösterişten uzak, sade bir yaşam sürmüştür.
- Hitabet Gücü: Etkileyici ve hikmetli konuşmalarıyla tanınırdı.